REZERVAT BIOSFERE
OPŠTE INFORMACIJE
Donji tokovi reka Drave i Mure, zajedno sa delovima Dunava koji im se nadovezuju, protiču kroz Austriju, Sloveniju, Hrvatsku, Mađarsku i Srbiju i obrazuju jedno od ekološki najvažnijih rečnih područja u Evropi – takozvani „Evropski Amazon“.
Ove reke čine 700 kilometara dugi „zeleni pojas“ koji povezuje skoro 1.000.000 hektara veoma vrednih prirodnih i kulturnih predela u svih pet zemalja, i zbog toga su postale simbol jedinstva kada ih je UNESCO proglasio za Petodržavni rezervat biosfere Mura-Drava-Dunav (PRB MDD).
Uprkos brojnim promenama koje su ljudi u prošlosti inicirali, ovaj čudesni rečni kolorit dom je neverovatnom biodiverzitetu i predstavlja značajno područja za retka prirodna staništa kao što su velike plavne šume, rečna ostrva, šljunkovite i peščane obale, rečni rukavci i mrtvaje. Ova staništa predstavljaju dom najvećem broju gnezdećih parova orlova belorepana u kontinentalnoj Evropi i drugim ugroženim vrstama, kao što su mala čigra, crna roda, dabar i vidra. Svake godine više od 250.000 ptica selica koristi ove reke za odmor i ishranu.
Pored toga što obiluju biodiverzitetom, reke i plavna područja od primarnog su značaja za stanovništvo koje tu živi. Prirodne reke i prostrana plavna područja smanjuju rizik od poplava i obezbeđuju povoljne uslove za podzemne vode i samoprečišćavanje voda, što je nužno za vodu za piće, šume i poljoprivredu. Reke pružaju mogućnost da ljudi uživaju u rekreativnim aktivnostima, kao što su šetnja, plivanje i pecanje.
ZAŠTITA
PRB MDD je pionirska inicijativa u prekograničnom obnavljanju većeg obima, koja, pod patronatom UNESCO-a, pokazuje koliko je moćna i značajna međunarodna saradnja u očuvanju biodiverziteta. Pošto se radi o prvom svetskom petodržavnom rezervatu biosfere, on koristi inovativne strategije da zaštiti bogate ekosisteme i uskladi upravljanje 12 zaštićenih područja koja se nalaze pored ovih evropskih reka i dovede u ravnotežu očuvanje biodiverziteta i održivi regionalni razvoj.
PRETNJE
Iako ima status zaštite, PRB MDD suočava se sa brojnim izazovima koji ugrožavaju njegov ekološki integritet. Zastarele prakse upravljanja i razne ljudske aktivnosti ugoržavaju reke koje trpe posledice od regulacije reka u prošlosti, eksploatacije nanosa, intenziviranja šumarstva i poljoprivrede i hidroenergetskih brana koje se u ovoj oblasti nalaze uzvodno. Pravilno razumevanje ovih pretnji ključno je za osmišljavanje efikasnih strategija za očuvanje i obezbeđivanje dugoročnog opstanka ovog jedinstvenog rečnog ekosistema.
OBNAVLJANJE
U centru pažnje PRB MDD-a je obnavljanje biodiverziteta, koje za cilj ima uspostavljanje i poboljšanje prirodne dinamike degradiranih rečnih područja i njihovih plavnih područja. Ove intervencije prevazilaze puku zaštitu i uzimaju aktivno učešće na poboljšanju biodiverziteta, zaštiti od poplava, kvalitetu vode za piće i mogućnosti za rekreaciju za lokalno stanovništvo. Realizacijom integrisanih projekata obnavljanja, rezervat teži da uspostavi ravnotežu između prirode i ljudskih aktivnosti.
istorijat
Da bi zaštitili region Mura-Drava-Dunav, WWF i partneri za očuvanje u svih pet država, skoro 30 godina rade na uspostavljanju PRB MDD. U martu 2011. godine, u Gedeleu (Gödöllő) u Mađarskoj, u okviru mađarskog predsedavanja EU, kao izraz velikog ekološkog liderstva i prekogranične saradnje, ministri životne sredine i zaštite prirode Austrije, Slovenije, Hrvatske, Mađarske i Srbije potpisali su zajedničku deklaraciju o uspostavljanju rezervata biosfere. Posle proglašenja pojedinačnih rezervata biosfere, konačno je postignut dugo očekivani cilj: UNESCO je 15. septembra 2021. ovo područje proglasio za prvi petodržavni rezervat biosfere u svetu.
ključni koraci Ka postizanju PROGLAŠENJA
1993
Rađa se ideja o uspostavljanju prekograničnog rezervata biosfere.
2009
Hrvatska i Mađarska potpisuju bilateralnu ministarsku deklaraciju o uspostavljanju prekograničnog rezervata biosfere na svojim teritorijama duž reka Mure, Drave i Dunava.
2011
Austrija, Slovenija i Srbija pridružuju se inicijativi i zajedno sa Hrvatskom i Mađarskom potpisuju ministarsku deklaraciju o uspostavljanju zajedničkog petodržavnog rezervata biosfere u području pored reka Mure, Drave i Dunava.
2012
UNESCO proglašava hrvatsko-mađarski prekogranični rezervat biosfere Mura-Drava-Dunav.
2017
UNESCO proglašava srpski rezervat biosfere – Bačko Podunavlje.
2018
UNESCO proglašava slovenački rezervat biosfere – Mura.
2019
UNESCO proglašava austrijski rezervat biosfere – Dolina donje Mure.
2019
Austrija, Slovenija, Hrvatska, Mađarska i Srbija spajaju sve jedinstvene rezervate biosfera i imenuju zajednički petodržavni rezervat biosfere Mura-Drava-Dunav.
September 2021
UNESCO proglašava Petodržavni rezervat biosfere Mura-Drava-Dunav.
Vreme je da ponovo uspostavimo vezu sa prirodom! Pored očuvanja živih rečnih ekosistema, cilj nam je da promovišemo održivi razvoj u okviru PRB MDD.
Zamislite živopisne reke sa ostrvima iz snova, prirodne šljunkovite i peščane obale, misteriozne rečne rukavce i raskošna plavna područja sa očuvanim starim stablima. Zamislite biljni i životinjski svet koji buja: crne rode koje love uz plitke obale reka, hiljade bregunica koje hvataju komarce kako bi nahranile svoje mlade na prirodnim obalama reka i dugonose kečige koje se mreste na šljunkovitim obalama. Ljudi koji žive u ovom zdravom ekosistemu, izvode stoku na ispašu na livade duž reka i pokreću raznovrsnu lokalnu privredu prihvatajući njeno bogato kulturno nasleđe. Ovo je naša vizija: Žive reke za prirodu i ljude!